ویکیای اسلام
Register
Advertisement
«طوسی» به این صفحه پیوند دارد. برای دیگر کاربردها به طوسی (ابهام‌زدایی) بروید.
پرونده:Nasir al-Din Tusi.jpg

تمبری به فراخور هفتصدمین سالگرد درگذشت خواجه نصیر طوسی

ابو جعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی (زاده توس بسال ۵۹۸ (قمری) ه.ق. مطابق با ۵۸۰ ه.خ. و متوفای ۱۸ ذی الحجه ۶۷۲ هجری قمری - کاظمین) ملقب به خواجه نصیر طوسی یا خواجه نصیرالدین طوسی (توسی هم نوشته شده)، فیلسوف، متکلم، فقیه، دانشمند، ریاضیدان و سیاستمدار ایران شیعه سده هفتم است.


زندگی‌نامه[]

وی یکی از سرشناس‌ترین و متنفدترین شخصیت‌های تاریخ جریان‌های فکری اسلامیست. علوم دینی و عقلی را زیر نظر پدرش، و منطق و حکمت طبیعی را نزد دایی‌اش آموخت. تحصیلاتش را در نیشابور به اتمام رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته شهرت یافت.

وی در زمان حمله مغول به ایران در پیش ناصرالدین، محتشم قهستان، به کارهای علمی خویش مشغول شد. در همین زمان اخلاق ناصری را نوشت. پس از مدتی به نزد اسماعیلیان در دژ الموت نقل مکان کرد، اما پس از حمله هلاکوی مغول و پایان یافتن فرمانروایی اسماعیلیان(۶۳۵ ه.خ) هلاکو نصیرالدین را مشاور و وزیر خود ساخت، تا جایی که هلاکو را به تازش به بغداد و سرنگونی عباسیان یاری نمود.

خواجه نصیر الدین طوسی در ۱۸ ذی الحجه ۶۷۲ هجری قمری وفات یافت، و در کاظمین دفن گردید.

فعالیت‌های علمی[]

پرونده:Tusi manus.jpg

رساله ای در باب اسطرلاب از خواجه نصیر، اصفهان 1505 میلادی

وی سنت فلسفه مشایی را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد. وی مجموعه آرا و دیدگاه‌های کلامی شیعه را در کتاب تجرید الاعتقاد گرد آورد.

او در مراغه رصدخانه‌ای ساخت و کتابخانه‌ای بوجود آورد که حدود چهل هزار جلد کتاب در آن بوده‌است. او با پرورش شاگردانی (همچون قطب الدین شیرازی) و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش‌های ایران پیش از مغول به آیندگان شد.

وی یکی از توسعه دهندگان علم مثلثات است که در قرن ۱۶ میلادی کتاب‌های مثلثات او به زبان فرانسه ترجمه گردید.

پرونده:Tusi couple.jpg

رساله ای در ریاضی از خواجه نصیر

آثار او[]

زندگی او بر پایه دو هدف اخلاقی و علمی بنا نهاده شده بود. او در بیشتر زمینه‌های دانش و فلسفه، تالیفات و رسالاتی از خود به یادگار گذاشته که بیشتر عربی هستند، اما ۲۵٪ نوشته‌های وی به زبان پارسی بوده‌اند. از معروفترین آثار او به پارسی، «اساس الاقتباس» و «اخلاق ناصری» را می‌توان یاد کرد. وی در اخلاق ناصری رستگاری راستین انسان‌ها را در «سعادت نفسانی»، «سعادت بدنی» و «سعادت مدنی» می‌داند و این نکته نشان می‌دهد که خواجه در مسائل مربوط به بهداشت جسمانی و روانی هم کارشناس بوده‌است.


آثار فراوانی از خواجه به یادگار مانده که به برخی از آنها اشاره می‌گردد:

۱. تجریدالعقاید ۲. شرح اشارت بو علی سینا ۳. قواعد العقاید ۴. اخلاق ناصری یا اخلاق طوسی ۵. آغاز و انجام ۶. تحریر مجسطی ۷. تحریر اقلیدس ۸. تجریدالمنطق ۹. اساس الاقتباس ۱۰. ذیج ایلخانی ۱۱. آداب البحث ۱۲. آداب المتعلمین ۱۳. روضةالقلوب ۱۴. اثبات بقاء نفس ۱۵. تجرید الهندسه ۱۶. اثبات جوهر ۱۷. جامع الحساب ۱۸. اثبات عقل ۱۹. جام گیتی نما ۲۰. اثبات واجب الوجود ۲۱. الجبر و الاختیار ۲۲. استخراج تقویم ۲۳. خلافت نامه ۲۴. اختیارات نجوم ۲۵. رساله در کلیات طب ۲۶. ایام و لیالی ۲۷. علم المثلث ۲۸. الاعتقادات ۲۹. شرح اصول کافی ۳۰. کتاب الکل


پیوند به بیرون[]

همایش بین المللی هفتصد و پنجاهمین سالگشت خواجه نصیرالدین طوسی

خواجه نصير الدين طوسي كه بود؟

در مورد خواجه نصیرالدین طوسی


منابع[]

  1. خلاصه زندگینامه علمی دانشمندان؛ بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی؛ زیر نظر احمد بیرشک










الگو:Wikireadr

Advertisement